บ้านดอนหวาย

หมู่ที่ 14 บ้านดอนหวาย ตำบลหนองค่าย อำเภอประทาย จังหวัดนครราชสีมา เดิมอยู่บ้านสำโรง หมู่ที่ 1 ตำบลหนองค่าย อำเภอประทาย จังหวัดนครราชสีมา ต่อมาได้แยกออก เมื่อปี พ.ศ. 2523 เป็นหมู่ที่ 14 เป็นบ้านดอนหวาย โดยได้เลือกตั้งผู้ใหญ่บ้านคนแรก เมื่อวันที่ 16 สิงหาคม 2523 และมี นายมา ประตาทะโย เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรก

1. ที่ตั้ง  บ้านดอนหวาย หมู่ที่ 14 ตำบลหนองค่าย อำเภอประทาย จังหวัดนครราชสีมา

1. อาณาเขตและพื้นที่
   • ทิศเหนือ  ติดกับบ้านสำโรง
   • ทิศใต้  ติดกับบ้านหนองไม้ตาย
   • ทิศตะวันตก  ติดกับบ้านหนองขาม ต.หนองพลวง
   • ทิศตะวันออก  ติดต่อกับบ้านโคกสว่าง
2. ข้อมูลด้านกายภาพ
   • ภูมิประเทศ ภูมิอากาศ   พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบสูงเหนือสุดของตำบลลาดเอียงมาทางทิศใต้เป็นลูกคลื่นเล็กน้อย ส่วนใหญ่เป็นที่เนินสูงจะใช้เป็นที่ตั้งของหมู่บ้าน วัด โรงเรียน และที่สาธารณะป่าอนุรักษ์ ที่เลี้ยงสัตว์ อยู่สูงจากระดับน้ำทะเล 170 - 170 เมตร
   • การคมนาคม ถนนลาดยาง 1 สาย เข้าหมู่บ้าน และถนนตามซอยต่างๆ เป็นถนนดินและเป็นถนนหินคลุก
   • ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม  เช่น ลักษณะดินส่วนใหญ่เป็นดินร่วนปนทราย มีดินเข็มบ้างบางพื้นที่ และบางแห่งเป็นดินดิบ มีศักยภาพปานกลาง ต้องปรับปรุงความอุดมสมบูรณ์ของดินบางแห่ง
   • สาธารณูปการ  เช่น ไฟฟ้า ประปา ใช้ทุกครัวเรือน
3. ข้อมูลด้านสังคม การเมือง การปกครอง
   • จำนวนครัวเรือน ข้อมูลจำนวนครัวเรือน (รายงานจากกรมการปกครอง)
   • จำนวนประชากร ข้อมูลประชากร แยกตามอายุ (รายงานจากกรมการปกครอง)
   • ชาวตำบลหนองค่าย มีขนบธรรมเนียมประเพณี พิธีกรรมต่างๆที่ดีงาม และเชื่อถือสืบทอดต่อกันมาจาดบรรพบุรุษสู่ลูกหลาน ในปัจจุบัน ศาสนาพุทธเป็นศาสนาที่ชาวตำบลหนองค่ายเคารพนับถือ ราษฎรจะให้ความเคารพผู้ที่อาวุโสและผู้นำ โดยมีประเพณีทางศาสนาของชาวอีสานครบทั้ง 12 เดือน เรียกว่า ฮีต 12 คอง 14 ดังนี้

     ฮีต 12 มีดังนี้
     เดือนอ้าย	ประเพณีมนต์พระสงฆ์เข้ากรรม
     เดือนยี่	ประเพณีบุญคุณข้าว
     เดือนสาม	ประเพณีบุญข้าวจี่
     เดือนสี่	ประเพณีบุญพระเวท
     เดือนห้า	ประเพณีสงกรานต์และขึ้นบ้านใหม่
     เดือนหก	ประเพณีบุชาปู่ตาบ้านและบุญบั้งไฟ
     เดือนเจ็ด	ประเพณีปู่ตาบ้าน
     เดือนแปด	ประเพณีเข้าพรรษา
     เดือนเก้า	ประเพณีข้าวประดับดิน
     เดือนสิบ	ประเพณีสารท
     เดือนสิบเอ็ด	ประเพณีออกพรรษา
     เดือนสิบสอง	ประเพณีบุญกฐิน

     คอง 14 มีดังนี้
     1. บุญผ้าป่า	8. การเลี้ยงแม่นางส้ง
     2. บุญแห่ข้าวพันก้อน	9. การเล่นมานางกวัก
     3. บุญแห่ดอกไม้	10. เทศน์พณาคันคาก
     4. บุญแจกข้าว	11. สวดคาถาปลาข้อ
     5. บุญพรรษาค้าง	12. การเล่นโยกครกโยนสาก่
     6. การเลี้ยงผีตาแฮก	13. การเล่นแม่นางข้อง
     7. การแห่นางแมว	14. ประเพณีลงแขกเกี่ยวข้าว

   แต่ในปัจจุบันสังคมชนบทได้เปลี่ยนแปลงไป โดยได้รับค่านิยมและความเชื่อประเพณีของสังคมเมืองมาใช้ จึงไม่เคร่งครัดในฮีตและคองมากนัก และบางประเพณีไม่ได้ทำเป็นประจำก็สูญหายไป
   นอกจากประเพณีที่ได้สืบทอดต่อจากบรรพบุรุษแล้ว การเป็นอยู่ก็ได้เปลี่ยนแปลงไป เช่น การแต่งตัว การอุปโภค บริโภค การดำเนินชีวิตประจำวัน